Draagvlak in de politiek (tekst wacht op een update)
- Basis voor het levenbeschouwelijk onderwijs is tot op heden grondwet artikel 24, waar in par. 3 aan elke leerling “het recht op een morele of religieuze opvoeding ten laste van de gemeenschap” wordt toegekend en dit “tot het einde van de leerplicht”. Vrije scholen zijn vrij hoe zij die algemene verplichting invullen, officiële scholen moeten de keuze aanbieden tussen godsdienstonderwijs (in één van de erkende erediensten) en niet-confessionele zedenleer. Dit heeft geresulteerd in één van de duurste systemen ter wereld. De toepassing van de grondwet leidt er immers toe dat voor 2 lesuren per week, 2, meestal 3, vaak 4-5 en soms 6 leerkrachten moeten worden betaald, ong. 6% van de begroting. Veel politici vinden dat hier de verhouding een beetje zoek is.
- In diezelfde grondwet wordt de mogelijkheid opengelaten om vrijstelling aan te vragen indien men zich in het aanbod niet herkent. De ouders hoeven hiervoor geen motivatie te geven, maar zijn wel gehouden om “de leerling op school opdrachten te laten uitvoeren die aansluiten bij de eigen levensbeschouwing of het eigen levensbeschouwelijk project.” De school moet hierop toezien. [besluit van de Vlaamse Regering (14 juli 2004)]. Hierdoor worden de facto de levensbeschouwelijke vakken facultatief, zij het dat de invulling van de verplichte lesuren meestal een lege doos blijft, uitgezonderd enkele specifieke godsdienstige overtuigingen die eigen lesmateriaal ter beschikking hebben (bijv. Jehova’s-getuigen).
- Een eenheidsvak, waarin de externe en interne diversiteit van de verschillende levensbeschouwingen aan bod zou komen, incl. niet-erkende levensbeschouwingen (zoals hindoeïsme, zen-boeddhisme, soefisme, die automatisch uit de boot vallen in het huidige systeem) zou ook ouders kunnen aanspreken die nu geen vrijstelling vragen, omdat zij of geen alternatieve invulling kunnen voorstellen of niet wensen voor te stellen omdat zij de omschrijving te eng vinden (zij wensen geen levensbeschouwelijk onderricht op gesegregeerde basis juist omdat zij hun levensbeschouwing principieel niet koppelen aan één specifieke welomschreven levensbeschouwing). Binnen dit vak zou ook aandacht kunnen gegeven worden aan persoonlijke vorming, filosofie, moraal en burgerschap.
- In de verklaring van de Vlaamse Regering van juli 2009 stond voorzichtig: "Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk aanbod ‘levensbeschouwing’, naast de huidige keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs, maken we de samenwerking mogelijk tussen de aanbieders van de verschillende levensbeschouwelijke vakken."
- In de oriëntatie- en voortgangsnota's over de herziening van het SO van minister Smet [op voorgift van Monard] wordt aan het vak ‘levensbeschouwing’ een belangrijke rol toegewezen in de basisvorming zonder dat dit nader wordt ingevuld. De hele pedagogisch-didactische visie (concept) achter deze onderwijshervorming (het verwerven van sleutelcompetenties) roept om een geïntegreerde aanpak van het domein van sociale en persoonlijke waarden, die niet zinvol kunnen worden nagestreefd als er geen apart vak met goed opgeleide leerkrachten aan beantwoordt. Ook Groen! maakt in voorbereiding op zijn congres van maart 2011 een opening naar een eenheidsvak.